Blokzincir teknolojisine dair önemli araştırmalar sunan Huobi Research Institute, “zkEVM Ethereum’un kurtarıcısı olabilecek mi?” başlıklı bir rapor yayımladı. Raporda, Ethereum blokzincirinin rekabet gücünün artacağı belirtilerek; sıfır bilgi ispatı (zero-knowledge proof) işlemleriyle uyumlu olarak, akıllı sözleşme yürüten sanal makine zkEVM’nin gelişiminin, Ethereum’un en iyi günlerinin bittiğine dair söylentilere son vereceği öngörüldü.
Raporda, Optimistic Rollup ve Zero Knowledge (ZK) Rollup isimli iki yaygın 2. katman çözümü karşılaştırıldı. 2. katman çözümlerinin, uzun vadede diğer açık zincirlerde de görev alma potansiyeli ile birlikte, ölçeklemeyi sağlayarak Ethereum blokzincirindeki mevcut trafik sıkışıklığını hafifletmesi bekleniyor. Optimistic (OP) Rollup şu anda ZK Rollup’a oranla çok daha yüksek bir piyasa payına sahip olsa da, ZK Rollup daha iyi performans, daha düşük işlem ücretleri ve rahat çıkış süreleri ile öne çıkıyor.
ZK Rollup’ın, OP Rollup ile karşılaştırıldığında en büyük dezavantajı, sınırlı uyumluluğu olarak gösteriliyor. ZK Rollup şu anda sadece ödeme ve işlem uygulamaları ile uyumluyken, OP Rollup daha çeşitli uygulamaları destekliyor. ZK Rollup’ın gelişim eksikliği de mevcut uyumluluğunun bu kadar zayıf olmasının sebeplerinden biri.
ZK Rollup’ın Ethereum mainnetinde doğrulama için 2. katmanda akıllı sözleşme çalıştırabilmesi ve piyasa payını artırabilmesi için zkEVM’in dışında gerçekleştirilmesi gereken iki koşul var. Bunlardan ilki 1. katmandaki kodların anında 2. katmanda işleme konulabilmesi için zkEVM’nin mevcut EVM ile uyumlu olması. Diğeri ise zkEVM’nin aynı anda bilgi-işlem ve depolama, kaynak tüketimi açılarından verimli çalışırken çeşitli işlemler için kanıt oluşturması zorunluluğu.
zkEVM’nin potansiyeli
Bu durumun, “PLONK” isimli sıfır bilgi ispatı sisteminin gelişimiyle gerçekleşmesi öngörülürken; bu yeni konsensus sistemi, kanıt oluştururken tüm devrede işlem yapmak yerine, sadece devredeki kısıtları doğrulamaya odaklanıyor. Kapı ve kopya kısıtları doğrulandığı sürece tüm devre doğrulanmış oluyor. Ek olarak, birimlerin parçaları yerine tamamına bir güven işareti atanabiliyor, böylece doğrulama süreci de hızlanıyor.
Şu anda sıfır bilgi ispatı dostu ve aynı zamanda EVM uyumlu zkSync 2.0 ve Hermez gibi projeler testnette faaliyetlerine başlamış durumda ve zkEVM’nin geleceği, ZK Rollup ve Ethereum blokzinciri için getirdiği potansiyelle birlikte hiç olmadığı kadar potansiye vaat ediyor.
Huobi Research’te görev alan ve raporun da yazarlarından biri olan araştırmacı Mengchu Jiang, “ZK Rollup, Ethereum’daki işlem hacmini önemli ölçüde artırdı. zkEVM’nin gelişimine odaklanmak, ZK Rollup’ın hem çeşitli uygulamalara kapsamlı destek sunmasını mümkün kılacak hem de Rollup alanındaki öncü pozisyonunu sağlamlaştıracak” yorumunu yaptı. Raporu hazırlayan ekibin bir diğer üyesi olan Xiaopeng Han ise “zkEVM kesinlikle Rollup alanı için yolun sonu değil. Buradaki tartışma zkEVM’nin gelip gelmeyeceği değil, ne zaman geleceği” diye ekledi.
Huobi Research Institute Hakkında
Huobi Research Institute olarak anılan Huobi Blockchain Uygulama Araştırma Kurumu, 2016 yılı Nisan ayında kuruldu. Ekip 2018 yılı Mart ayından beri araştırmalarının çapını genişletmekte ve blokzincirin çeşitli alanlarını keşfetmekte. Araştırmaların amacı, blokzincir teknolojisine dair yapılan Ar-Ge çalışmalarını hızlandırmak, blokzincir sektör uygulamalarını tanıtmak ve blokzincir sektörünün ekolojik optimizasyonunu sağlamak. Kurumun başlıca araştırma konuları arasında sektör akımları, teknoloji yolları, blokzincir alanındaki yenilikleri, model incelemeleri yer alıyor. Toplumun iyiliğini ve yeniliğini prensip edinen Huobi Research Institute ekibi, hükümetler, girişimler, üniversiteler ve diğer kurumlarla kapsamlı ve derin iş birlikleri kurarak tüm blokzincir sektörünü kapsayan bir araştırma platformu oluşturuyor. Sektörün sağlıklı ve sürdürülebilir gelişimini sağlamak adına, önde genel profesyonelleri sağlam temellere dayanan teorilerini ve görüşlerini paylaşıyor.
News
